Akademia Psychomotoryki

Dr Andrzej Majewski

Członek Aktionskreis Psychomotorik e.V.

Członek Niemieckiego Towarzystwa Psychomotorycznego

Czym jest psychomotoryka? - 4. Dzieci chcą zrozumieć świat i umieć go wyjaśniać

Rozwój percepcji w szóstym roku życia przeważnie osiąga już bardzo wysoki poziom. Dzieci stawiają coraz mniej pytań, a coraz częściej starają się ze swojej perspektywy wyjaśnić, dlaczego coś dzieje się tak, jak to postrzegają.

Ta faza rozwoju jest bardzo ważna dla psychiki: wzrasta świadomość własnego ja, stabilizuje się psychika dziecka.

Niezwykle istotną rolę odgrywa konfrontacja z otoczeniem. Im więcej kontaktów z innymi dziećmi nawiązało dziecko, z tym większą łatwością przychodzi mu zintegrowanie się z nową grupą w wieku szkolnym. Dziecko uświadamia sobie, że jego zainteresowania są inne niż zainteresowania pozostałych dzieci i konieczne jest zawieranie kompromisów. Dziecko uświadamia sobie swoje własne słabe i mocne strony, a także słabe i mocne strony innych. Zaczyna się kształtować poczucie sprawiedliwości.

Dla każdej grupy odbiorców, dla dzieci, młodzieży i dorosłych psychomotoryka wypracowała metody holistycznego wspierania ich optymalnego rozwoju.

Rozwój dziecka w wieku od 0 do 6 lat z punktu widzenia psychomotoryki

Pierwsze sześć lat życia, od okresu niemowlęctwa do wieku szkolnego, to najważniejsze lata w rozwoju człowieka. W tym okresie dzieci uczą się różnych form ruchu: raczkowania, chodzenia, skakania, wchodzenia po schodach, jazdy rowerem. Następuje gwałtowny rozwój intelektualny i emocjonalny. W ciągu zaledwie kilku lat młodzi ludzie uczą się także myślenia, mówienia, odczuwania i działania. Poznają i uczą się umiejętności wyrażania własnych uczuć i pragnień oraz rozumienia uczuć i pragnień innych oraz reagowania na nie zgodnie z normami społecznymi.

To oznacza, że w tej fazie życia nabywane są wszystkie podstawowe i decydujące umiejętności, które mają wpływ na nasze życie. Intensywne zajmowanie się dziećmi, udostępnianie im i pokazywanie pobudzających i atrakcyjnych warunków uczenia się oraz emocjonalna bliskość z innymi, stanowią w tym okresie życia najlepsze warunki optymalnego rozwoju osobowości. Poprzez wykorzystanie zajęć ruchowych i scenariuszy zabaw psychomotoryka wspiera dzieci rozwijające się prawidłowo oraz dzieci z niepełnosprawnościami społecznymi, psychicznymi lub fizycznymi.

Rozwój intelektualny i ruchowy u dzieci

Rozwój intelektualny to proces złożony. Związany jest on z rozwojem motoryki, percepcją zmysłową, jak: słuch, wzrok, czucie oraz z nauką mowy. Poprzez współdziałanie takich czynników jak predyspozycje, dojrzewanie i doświadczenie dziecko stopniowo uczy się kompleksowego „myślenia“. Poniższy opis rozwoju dziecka w ciągu pierwszych lat życia należy potraktować jako ogólny zarys. U danego dziecka poszczególne etapy tego procesu mogą trwać dłużej lub krócej

„Pierwszych pięć lat - Jak rozwija się dziecko“ według Richarda Michaelisa.

W drugim roku życia dzieci zaczynają konfrontować się z stosunkami przestrzennymi. Wtedy też zaczyna kształtować się  ich wyobraźnia przestrzenna:

Często i chętnie bawią się wszelkimi pojemnikami i niestrudzenie je napełniają i opróżniają: pojemniczki do zabawy, pudełka, garnki, kostki, wiaderka i foremki w piaskownicy, puszki - ich ciekawość budzą wszystkie przedmioty, w które można coś włożyć, które można poukładać jedno na drugim lub zrobić z nich wieżę. Mniej więcej w tym samym czasie dzieci zaczynają się interesować sposobem, w jaki działają różne rzeczy i jak można się nimi posługiwać. Coraz bardziej chcą wszystko robić same: uczesać włosy szczotką, samodzielnie jeść łyżką, przykładają słuchawkę do ucha, żeby porozmawiać przez telefon. Przy tym rozwija się ich świadomość dzałań sensownych i zorientowanych na osiągnięcie celu działań.

Od trzeciego roku życia dzieci zazwyczaj mają ustabilizowaną świadomość przedmiotów i czynności, których nauczyły się podczas zabaw. Jeśli coś nie znajduje się w ich zasięgu, mogą sobie dany przedmiot wyobrazić lub po prostu nadają nowe znaczenie innym przedmiotom.

Powoli zaczynają myśleć abstrakcyjnie. Wtedy na przykład, bawiąc się lalkami czy maskotkami, odgrywają małe scenki z codzienności - dają lalce „pić“, „karmią“ misia. Mały kijek staje się telefonem komórkowym, kartonowe pudełko zamienia się w samochód, a klocek w samolot.

W czwartym roku życia dzieci przestaje zadowalać to, co jest oczywiste i widoczne. Zadając niestrudzone pytania: „dlaczego, czemu, jak, skąd, gdzie, kiedy?, coraz wnikliwiej pytają o przyczyny „ich świata“. W ten sposób poszerzają wiedzę ogólną i rozwijają umiejętność logicznego myślenia.

Od około piątego roku życia dzieci w coraz większym stopniu potrafią przemyśleć rozwiązanie zadania, bez opierania się na faktycznych próbach. Jednak w tym okresie najwięcej uczą się jeszcze poprzez doświadczenie i własne działanie. Stopniowo kształtuje się ich poczucie czasu oraz potrzeba, by czegoś się nauczyć i coś osiągnąć - są gotowe na pójście do szkoły.

W szóstym roku życia dzieci powinny uczyć się przestrzegania różnych reguł oraz współdziałać z innymi dziećmi. Na obszarze motoryki małej dokonują się kolejne postępy. Dzieci uczą się samodzielnego wiązania sznurowadeł, zapinania i odpinania guzików oraz zapinania zamków. Te czynności małej motoryki zaliczają się do działań, które jest trudniej skoordynować. W tym okresie następuje stabilizacja mowy, nowe słowa są zazwyczaj bez trudu przyswajane. Wzrasta poziom umiejętności operacji na liczbach.

Czytaj więcej w następnym rozdziale: 5. Psychomotryka geriatryczna

Przegląd wszystkich rozdziałów: